อุทยานแห่งชาติหมู่เกาะชุมพร อ.เมือง จ.ชุมพร

อุทยานแห่งชาติหมู่เกาะชุมพร ประกาศเป็นอุทยานแห่งชาติเมื่อปี 2532 แรกเริ่มใช้ชื่ออุทยานแห่งชาติหาดทรายรี ต่อมาได้รับการประกาศเป็นอุทยานแห่งชาติหมู่เกาะชุมพร เมื่อวันที่ 24 กุมภาพันธ์ 2542 ครอบคลุมพื้นที่ 198,125 ไร่ ตั้งแต่เกาะจระเข้ในเขตอำเภอปะทิวจดเกาะง่ามใหญ่ เกาะง่ามน้อย เกาะเสม็ด เกาะมะพร้าว เกาะมาตรา เกาะทองหลาง เกาะลังกาจิว บริเวณอ่าวทุ่งคาในเขตอำเภอเมือง และหมู่เกาะในเขตอำเภอสวี อำเภอทุ่งตะโก จนถึงอ่าวท้องครกในเขตอำเภอหลังสวน พื้นที่อุทยานฯ ครอบคลุมทั้งในส่วนของป่าชายเลน ภูเขา ชายหาด ท้องทะเล และหมู่เกาะจึงหลากหลายไปด้วยสถานที่ท่องเที่ยวและกิจกรรมที่น่าสนใจ
ตั้งอุทยานแห่งชาติหมู่เกาะชุมพร ตั้งอยู่ตามพิกัดภูมิศาสตร์ ระหว่างละติจูด 10 องศา 02'18”N-10 องศา 30'05” N และลองติจูดที่ 99 องศา 07'42”E – 99 องศา 25'45”E ครอบคลุมพื้นที่บางส่วนของ 11 ตำบลใน 5 อำเภอ ได้แก่
ลักษณะภูมิประเทศ
อุทยานแห่งชาติหมู่เกาะชุมพร ประกอบด้วยลักษณะทางภูมิประเทศที่หลากหลาย อาจแบ่งได้เป็น 4 รูปแบบ ดังนี้
ชายฝั่ง เป็นชายฝั่งที่ได้รับอิทธิพลจากน้ำทะเล และกระแสน้ำในทะเลโดยตรง ลักษณะทั่วไปจะเป็นชายหาดที่เป็นทรายจนถึงเป็นโคลน บริเวณด้านหลังชายหาด อาจพบป่าชายหาด (Beach forest) ได้บ้างในบริเวณที่ไม่มีการทำสวนมะพร้าว ชายฝั่งลักษณะนี้พบได้เป็นแนวยาวตลอดชายฝั่ง โดยในส่วนที่อยู่ในเขตอุทยานแห่งชาติ จะเริ่มจากอ่าวทุ่งมะขามน้อย อ่าวทุ่งมะขามใหญ่ อ่าวท้องตมใหญ่ หาดทรายรีสวี อ่าวมะม่วง อ่าวท้องตมน้อย หาดอรุโณทัย ชายฝั่งเกาะกระทะ และอ่าวท้องครก
อ่าวและปากคลอง เป็นบริเวณหนึ่งของชายฝั่ง ที่ได้รับอิทธิพลจากการไหลลงของน้ำจืด อ่าวในที่นี้จึงหมายถึง อ่าวที่มีน้ำจืดไหลลงในปริมาณมากลักษณะโดยทั่วไปจะพบป่าชายเลน (Mangrove forest) ในบริเวณที่มีการขึ้นลงของน้ำ พื้นดินมักเป็นโคลนละเอียด โคลนจนถึงโคลนปนทราย ในบางบริเวณพบหญ้าทะเล (Sea grass) และสาหร่ายทะเล (Sea algae) เจริญเติบโตติดต่อกันเป็นผืนใหญ่ พื้นที่ส่วนใหญ่มักมีระดับน้ำตื้น บางบริเวณจะปรากฏเป็นสันดอนโคลน (Mud flat) ขนาดใหญ่ ซึ่งจะโผล่พ้นน้ำเวลาน้ำลงต่ำสุด ชายฝั่งลักษณะนี้ประกอบด้วยพื้นที่สำคัญที่สุดคืออ่าวทุ่งคา – สวี ซึ่งมีคลองที่มีน้ำจืดไหลลงมากกว่า 10 คลอง ปัจจุบันบริเวณดังกล่าว ได้รับการขึ้นทะเบียนเป็น “พื้นที่ชุ่มน้ำนานาชาติ” นอกจากนี้ก็มีบริเวณปากคลองอื่น ๆ ที่มีน้ำจืดไหลลงทะเล เช่นคลองตม คลองบางหัก และคลองปากน้ำตะโก เป็นต้น บริเวณปากคลองจะพบสันดอนปากคลองซึ่งจะรูปร่างและขนาดของสันดอนแตกต่างกันออกไป
เกาะ ที่ปรากฏในเขตอุทยานแห่งชาติมีทั้งสิ้น 40 เกาะ โดยส่วนใหญ่เป็นเกาะขนาดเล็ก มักปรากฏโพรงถ้ำเล็ก ๆ อยู่ทั่วไป เกาะที่มีขนาดใหญ่จะปรากฏชายหาดบริเวณชายฝั่งของเกาะ ซึ่งได้รับอิทธิพลของไอทะเล (Salt spray) จะปรากฏพันธ์ไม้ป่าชายหาด (Beach forest) ส่วนที่อยู่สูงขึ้นไปที่ไม่ได้รับอิทธิพลจากไอทะเล จะปรากฏพันธุ์ไม้ของป่าดิบชื้น (Moist evergreen forest) ส่วนเกาะที่มีขนาดเล็กมักเป็นพันธุ์ในสังคมพืชบนหน้าผา (Cliff Community) ที่มีลักษณะแคระแกร็น ส่วนที่อยู่ใต้น้ำ มักปรากฏแนวปะการัง (Coral reefs) ทางด้านตะวันตกของเกาะ ส่วนด้านตะวันออกที่ได้รับอิทธิพลจากกระแสน้ำ ที่พัดมาโดยมรสุมตะวันออกเฉียงเหนือปรากฏเป็นปะการังที่เจริญบนหิน (Coral Community on rocks)
ภูเขา ที่ปรากฏในเขตอุทยานแห่งชาติมักมีขนาดไม่ใหญ่และสูงมากนัก เป็นภูเขาที่อยู่ติดทะเลทั้งสิ้น พันธุ์ไม้ที่ปกคลุมเป็นพันธุ์ไม้ป่าดิบชื้น (Moist evergreen forest) เกือบทั้งหมด ยกเว้นบริเวณที่เป็นหน้าผา จะเป็นพันธุ์ไม้ในสังคมพืชบนหน้าผา (Cliff Community) ภูเขาที่ปรากฏในเขตอุทยานแห่งชาติมีดังนี้ เขาโพงพาง สูง 145 เมตร เขาบ่อคาสูง 180 เมตร เขาประจำเหียงสูง 240 เมตร และเขากะทะสูง 300 เมตร
ลักษณะภูมิอากาศ
อุทยานแห่งชาติหมู่เกาะชุมพรอยู่ภายใต้อิทธิพลของลมมรสุมที่พัดผ่าน ทำให้ฝนตกชุก คลื่นพายุรุนแรง
ฤดูร้อน อยู่ระหว่างเดือนกุมภาพันธ์ถึงกลางเดือนพฤษภาคม ระยะนี้เป็นช่วงว่างของฤดูมรสุมหลังจากสิ้นฤดูมรสุมตะวันออกเฉียงเหนือแล้ว อากาศจะเริ่มร้อน
ฤดูฝน อยู่ระหว่างเดือนพฤษภาคมถึงกลางเดือนตุลาคม เป็นช่วงที่ลมมรสุมตะวันตกเฉียงใต้ ซึ่งเป็นลมร้อนและชื้นจากมหาสมุทรอินเดียพัดปกคลุมทำให้มีฝนตกทั่วไป
ฤดูหนาว อยู่ระหว่างเดือนตุลาคมถึงเดือนกุมภาพันธ์ ในระยะนี้จะมีลมมรสุมตะวันออกเฉียงเหนือซึ่งเย็นและแห้งแล้งจากประเทศจีนพัดปกคลุม ทำให้อุณหภูมิลดลงทั่วไปและมีอากาศหนาวเย็น แต่เนื่องจากได้รับอิทธิพลจากทะเลอ่าวไทย อากาศจึงไม่หนาวเย็นมากนักและจะมีฝนตกโดยทั่วไป
พืชพรรณและสัตว์ป่า
สังคมพืชในเขตอุทยานแห่งชาติหมู่เกาะชุมพรสามารถจำแนกออกได้เป็น
ป่าชายเลน
ป่าชายหาด
ป่าดงดิบ
สังคมพืชบนหน้าผาหินปูน
แหล่งหญ้าทะเล
สัตว์ป่าในเขตอุทยานแห่งชาติหมู่เกาะชุมพร
ปะการังและสิ่งมีชีวิตใต้ท้องทะเล
บริเวณที่ทำการอุทยานฯ ตั้งอยู่กลางป่าชายเลน มีอาคารศูนย์บริการนักท่องเที่ยวเชื่อมด้วยสะพานไม้ทอดยาว และยังเป็นเส้นทางเดินศึกษาธรรมชาติเลียบคลองเข้าไปในป่าชายเลน ซึ่งมีหลายเส้นทาง เหมาะสำหรับศึกษาพันธุ์ไม้และสัตว์ป่าในป่าชายเลน มีป้ายบอกว่า ทางอุทยานฯ มีเครื่องมือในการนำชมที่ทันสมัยเสมือนมีมัคคุเทศก์ประจำตัว เพียงแต่นำไปสัมผัสที่ป้ายสื่อความหมายตลอดระยะทางประมาณ 30 จุดก็จะได้ฟังคำบรรยายเกี่ยวกับพืชและระบบนิเวศป่าชายเลนในบริเวณนี้ได้ จึงเรียกได้ว่าสถานที่แห่งนี้ เป็น "ป่าพูดได้" แห่งแรกในประเทศไทย
อุทยานฯ มีชายหาดทอดยาวกว่าร้อยกิโลเมตร ครอบคลุมชายฝั่งทะเลเกือบครึ่งหนึ่งของความยาวทั้งหมดของจังหวัดชุมพร มีชายหาดสวยงามน่าเที่ยวตามแนวชายฝั่งหลายแห่ง เช่น อ่าวทุ่งมะขามในและอ่าวทุ่งมะขามนอก ซึ่งยาวกว่า 4 กิโลเมตร หาดอรุโณทัย ที่ทอดยาวประมาณ 6 กิโลเมตร ในเขตอำเภอทุ่งตะโก นอกจากนี้พื้นที่อุทยานฯ ยังครอบคลุมไปจนจดหาดทรายรีอันเป็นที่ตั้งศาลกรมหลวงชุมพรเขตรอุดมศักดิ์และจุดชมวิวเขาเจ้าเมือง ซึ่งสามารถมองเห็นทิวทัศน์ของหมู่เกาะกลางท้องทะเลชุมพรได้ชัดเจน
ส่วนพื้นที่ทางทะเลประกอบด้วยหมู่เกาะกว่า 40 เกาะ โดยเฉพาะบางเกาะมีจุดดำน้ำและหาดทรายเม็ดละเอียด น่าพักผ่อน เช่น เกาะจระเข้ อยู่ทางตอนเหนือสุดของพื้นที่อุทยานฯ ตามชายหาดจะมีก้อนหินกลมมนเป็นจำนวนมาก เกาะง่ามใหญ่ และเกาะง่ามน้อย เป็นเกาะสัมปทานรังนกนางแอ่น บนเกาะมีหมู่บ้านที่ชาวบ้านยังชีพด้วยการหาปลา และเก็บรังนก บริเวณรอบเกาะยังมีแนวปะการังที่สมบูรณ์ จึงเป็นแหล่งดำน้ำลึกที่น่าสนใจอีกแห่ง เกาะทองหลางมีหาดทรายขาวสะอาดสวยงาม เกาะรังกาจิว เป็นเกาะสัมปทานรังนกที่พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว เคยเสด็จทอดพระเนตรการเก็บรังนกนางแอ่น ดังปรากฏตัวอักษรจีนโบราณและรอยจารึกพระปรมาภิไธยย่อ จปร. บนแผ่นหินและในโพรงถ้ำริมชายหาด
การเช่าเรือ
นักท่องเที่ยวสามารถติดต่อที่ศูนย์บริการนักท่องเที่ยวเพื่อเช่าเรือไปเที่ยวสถานที่ต่าง ๆ อาทิ ชมหิ่งห้อยที่คลองจระเข้ ชมหมู่บ้านประมงอีเล็ด เช่าเรือตกหมึก หรือเช่าเรือเที่ยวเกาะต่าง ๆ อาทิ เกาะจระเข้ เกาะง่ามใหญ่และเกาะง่ามน้อย เกาะรังกะจิว เกาะทองหลางเกาะกะโหลก เกาะทะลุ เกาะมาตรา เกาะกุลา เกาะแกลบ เกาะละวะ เกาะหลักแรด ซึ่งมีให้เลือกหลายเส้นทาง โดยมีอัตราค่าเช่าระบุไว้อย่างชัดเจน ตามสถานที่ที่มีระยะทางต่างกัน เรือนั่งไม่เกินลำละ 10 คน มีชูชีพฟรี ค่าเช่าสน็อคเกิ้ลชุดละ 100 บาท
ที่พัก อุทยานฯมีบริการบ้านพักและสถานที่กางเต๊นท์บริการ
อัตราค่าเข้าอุทยานแห่งชาติหมู่เกาะชุมพร
ค่าบริการสำหรับคนไทย ผู้ใหญ่ 40 บาท เด็ก 20 บาท
ค่าบริการชาวต่างชาติ ผู้ใหญ่ 200 บาท เด็ก 100 บาท
รถจักรยานยนต์ 20 บาท รถยนต์ไม่เกิน 12 ที่นั่ง 30 บาท รถยนต์ไม่เกิน 24 ที่นั่ง 100 บาท
สอบถามรายละเอียดได้ที่
อุทยานแห่งชาติหมู่เกาะชุมพร หมู่ 5 บ้านโพงพาง ต.หาดทรายรี อ. เมืองชุมพร จ. ชุมพร 86120
โทรศัพท์ 077-55 8144-6 โทรสาร 077-55 8144-5 อีเมล mukochumphon@yahoo.com

รถยนต์
จากกรุงเทพฯ มาตามเส้นทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 4 ไปถึงสี่แยกชุมพร-ระนอง ให้เลี้ยวซ้าย ไปทางอำเภอเมืองชุมพร ไปตามทางหลวงหมายเลข 4001 ไปถึงสามแยกชุมพร จากนั้นจะบรรจบเส้นทางหมายเลข 4119 ขับไปอีกประมาณ 12 กิโลเมตร จะมีแยกขวาไปทางเส้นทางหลวง 4098 ให้เลี้ยวขวามาประมาณ 100 เมตร จะพบแยกเลี้ยวขวามืออีกครั้ง จะพบแยกไปทางเส้นทางหลวงหมายเลข 4017 ขับไปประมาณ 6 กิโลเมตร จะพบแยกซ้ายให้ขับเข้ามาประมาณ 3.5 กิโลเมตร ก็จะพบที่ทำการอุทยานแห่งชาติหมู่เกาะชุมพร
รถโดยสาร
หากเดินทางโดยรถประจำทาง สามารถเช่ารถจากตัวเมืองชุมพรมาที่ทำการอุทยานฯ ราคาประมาณ 600 บาทการเดินทาง